FBS promosyonuna katılın
Finans döngülerinde, dünya varlıklar tarafından yönlendirilir. Amaç, uzun vadeli servet yaratıp sürdürülebilecek en değerli varlıkları biriktirmektir. Varlık yaratmanın temel ilkesini anlamak için işlemciler, temel varlıklar ve portföy yönetimindeki rolleri ile ilgili herşeyi bilmelidirler.
Dayanak varlık, türevlerin üzerinde çalıştığı temel güvenlik veya yatırım aracıdır. Dayanak varlıklar, hisse senetleri veya tahviller gibi bireysel menkul kıymetler veya bir endeks fonunda olduğu gibi menkul kıymet grupları olabilir.
Türev, iki veya daha fazla taraf arasında, dayanak varlığın mevcut veya gelecekteki değerine dayanan bir finansal sözleşmedir. Yaygın olarak kullanılan piyasaları ele alırsak, türevler vadeli işlemler, hisse senedi opsiyonları, swaplar ve garantiler gibi birçok biçim alabilir. Bunlar yüksek riskli, yüksek getirili enstrümanlardır. Yatırımcılar bunları, dayanak varlığın gelecekteki değeri üzerine tahminde bulunmak için kullanırlar. Türevlerin bir başka amacı, yatırım riskini azaltmak istenilen diğer yatırımlara karşı korunmadır. Son olarak, türevler de yatırım riskini arttırabilen spekülatif araçlardır.
Bu, dayanak varlıkların devreye girdiği yerdir. Türev ürünler üzerinde en iyi bahisleri yapmak için, yatırımcılar ya riskten korunma ya da opsiyonlar ve vadeli işlemler gibi yüksek riskli alanlarda spekülatif faaliyetlerle riski arttırma eğilimindedir. Bu tahminleri mümkün kılan dayanak varlıklar, türevlere yatırım yapma sürecinde kritik öneme sahiptir.
1. Mali talepler veya hisse senetleri
Hisse senedi, yatırımcının veya sahibinin, çıkaran şirketin geliri ve toplam varlıkları üzerindeki orantılı sahipliğini temsil eden bir finansal taleptir. Hisse senetleri öncelikle ticari operasyonları veya yüksek büyüme projelerini finanse etmek adına finansman sağlamak için verilir. Hisse senetleri adi hisse senetleri veya imtiyazlı hisse senetleri olabilir.
2. Borç senetleri veya tahviller
Tahvil, sahibine sabit faiz ödemeleri sağlayan finansal bir enstrümandır. Şirketler ve devlet kurumları, iş veya devlet projelerini finanse etmek için, fon toplamak için tahvil çıkarır. Bu tür enstrümanların sahiplerine borç alacaklıları denir.
3. Borsa Yatırım Fonları
Borsada işlem gören fonlar, temel bir endeks tarafından kıyaslanan özel yatırım fon türleridir. Aslında bu, tek bir birimde birleştirilmiş bir menkul kıymetler grubudur.
4. Piyasa Endeksi
Piyasa endeksi, finansal piyasanın belirli bir alanına odaklanan bir menkul kıymetler koleksiyonudur. Endeksler finansal piyasaların etkinliğini değerlendirir ve pasif yatırım stratejilerinin geliştirilmesine yardımcı olurlar.
5. Para birimi
Para birimi, geleneksel takas sisteminin yerini alan bir para değişim aracıdır. Farklı ülkelerde farklı para birimleri olabilir. Dünya çapında kabul edilen en yaygın ve popüler para birimi ABD Dolarıdır.
6. Emtialar
Emtia, ticari ve iş faaliyetlerinde kullanılan bir enstrümandır. Bu ürünler, genel ticaret ve imalat iş faaliyetlerindeki girdileri temsil eder. Altın ve gümüş, emtia piyasasında işlem gören en popüler emtialardır.
En bilinen ve yaygın olarak işlem gören finansal türevlerden biri hisse senedi opsiyonlarıdır. Hisse senedi opsiyonları, değeri dayanak varlığa, yani gerçek hisse senedine dayanan türevlerdir. Örneğin, bir hisse üzerindeki alım opsiyonu, alıcıya opsiyonun süresi dolana kadar hisseyi belirli bir fiyattan (kullanım fiyatı) satın alma hakkı verir.
Açıktır ki, opsiyonun değeri ve fiyatı gerçek hisse senedi fiyatına bağlıdır. Hisse başına 60$'dan işlem gören hisse senetleri için, 50$'lık bir uygulama fiyatına sahip bir hisse üzerindeki bir alım opsiyonu, hisse başına minimum 10$ değerinde olacaktır, çünkü alım opsiyonu, opsiyon sahibine sadece 50$ karşılığında 60$'lık bir hisse satın alma hakkı verir.
Hisse senetleri, tahviller, altın, petrol veya pamuk gibi emtialar, faiz oranları, piyasa endeksleri ve para birimleri, birçok finansal türevin oluşturulmasını etkileyen temel varlıklardır. Opsiyonlara ek olarak, en popüler türevler arasında vadeli sözleşmeler, kredi temerrüt takasları (CDS) ve teminatlandırılmış borç yükümlülükleri (CDO'lar) bulunur.
Türev finansal enstrümanları, yatırımdaki riski yönetmek için yaygın olarak kullanılır. Örneğin, belirli bir hisse senedinde birden fazla hisseye sahip olan bir yatırımcı, türev hisse senedi opsiyonlarını kullanarak dayanak varlık — hisse senedi — yatırımını hedge edebilir.
Dayanak varlık kavramı, dayanak varlıklarda ve türevlerde arbitraj işlemlerinden kâr elde etmeyi amaçlayan yatırım spekülatörleri için önemlidir, yani dayanak varlığın fiyatı ile bu varlığa dayalı türevin fiyatı arasındaki geçici piyasa farklarından kâr etmek için tasarlanmış işlemler.