ABD'de icat edilmişlerse sosisli olarak adlandırılabilirler. Ancak, yaklaşık beş yüzyıl önce Japonlar daha zarif bir isim buldular. Artık dünyanın her yerindeki işlemciler piyasa analizi için Japon mum çubuklarını kullanıyor.
Japon mum çubuklarının benzersiz piyasa sinyalleri ve görsel rahatlığı, işlemcilerin piyasa analizi için onları tercih etmelerinin ana nedenleridir. Mum çubuğu grafiğinin ardındaki sırları öğrenmek ve mum çubuğu kalıplarını bularak geri dönüş belirtilerini tahmin etmek istiyorsanız bu kurs tam size göre.
Bu kursu başarıyla geçerseniz, şunları yapabileceksiniz:
- Ana mum çubuğu türlerine hakim olabilirsiniz;
- Mum çubuğu formasyonlarını tespit edip anlamlarını yorumlayabilirsiniz;
- Mum çubuğu formasyonlarıyla etkili işlem stratejilerini öğrenebilirsiniz.
Japon Sensei tarafından icat edilen bilgi ve becerileri anlamak için ilk adımlarınızı atın!
Mum çubukları nedir?
Japon mum çubukları, mum çubuğu grafiğinin temel öğeleridir. Tek bir mum çubuğu, belirli bir dönemde fiyatın dinamiklerini gösterir.
Haftalık zaman grafiğini açın. Oradaki bir mum çubuğu fiyatta 1 haftalık bir değişikliği gösterecektir. Yani, piyasa pazartesiden cumaya böyle davrandı. Şimdi 5 dakikalık tabloya gidin. Yukarı ve aşağı sallanan mum çubuklarını görüyor musunuz? Bu grafikte, bir mum çubuğu fiyatta 5 dakika içinde bir değişiklik olduğunu gösteriyor.
Tek bir mum çubuğu üç ana bölümden oluşur.
- Gerçek bir gövde - bir mum çubuğunun kalın kısmı. Bu, açılış ve kapanış fiyatları arasındaki bir alandır.
- Üst gölge (fitil, kuyruk) - gerçek gövdenin üzerindeki dikey çizgi. Seansın en yüksek seviyesini gösterir.
- Alt gölge (fitil, kuyruk) – gerçek gövdenin altındaki dikey çizgi. Seansın en düşük seviyesini gösterir.
Eğer bu dönem aralığında fiyatlar artmışsa, mum çubuğu genellikle beyaz veya yeşil renkte olur. Bu durumda açılış fiyatı gövdenin altında ve kapanış fiyatı en üsttedir. Bu mum çubuğu boğa olarak adlandırılır.
Eğer bu dönem aralığında fiyatlar düşmüşse, mum genellikle siyah veya kırmızı renkte olur. Bu durumda gövdenin üst kısmında açılış fiyatı, alt kısmında ise kapanış fiyatı yer alır. Bu tür mum çubuğu ayı olarak adlandırılır.
"İnternet’te, birçok mum çubuğu grafiği görüyorum. Garip bir şekilde, hepsinin rengi farklı. Bazen siyah beyaz mum çubuklarına, bazen de yeşil ve kırmızı mum çubuklarına rastlıyorum. mum çubuklarının renkleri gerçekten önemli mi?"
Doğruyu söylemek gerekirse, çizelgelerinizi nasıl tasarlamaya karar verdiğiniz önemli değil. Ancak, boğa ve ayı mum çubukları için iki renk tanımlamanız gerekir. FBS'de, boğa mum çubukları için yeşil renk ve ayı mum çubukları için kırmızı renk kullanıyoruz.
Mum çubuğu grafiği
Mum çubuğu grafiği ve onun Amerikalı kardeşi – çubuk grafiği – aynı verileri kullandıkları için benzerliklere sahip olsalar da, aslında farklıdırlar. Bir çubuk grafiği (solda) ve bir mum grafiğini (sağda) yerleştirdiğimiz aşağıdaki resme bir bakın.
Mum çubuğu grafiği, çubuk grafikten daha bilgilendiricidir. Kendiniz görün: gerçek mum çubuğu gövdeleri bize piyasa durumunun görsel bir temsilini verir. Bir mum çubuğunun gövdesi uzunsa, çok aktif bir seans gösterir. Aksine, küçük gövdeli mum çubukları sakin bir piyasaya işaret eder. Bir mum çubuğu gövdesinin şekline ve gölgelerinin boyutuna çok dikkat ediyoruz, çünkü bunlar piyasanın resminin ardındaki tüm sırları açığa çıkarabilir.
"Hala çubuk grafik ile mum çubuğu grafiği arasında çok fazla fark olmadığını düşünüyorum. Mum çubuğu grafiğinin çubuk grafiğine göre üstünlüğüne dair net bir örnek verebilir misiniz?"
EUR/USD haftalık grafiğine bir göz atalım. Bir dikdörtgende yatay konsolidasyon dönemini vurguladık. Çubuk grafikle, bu dikdörtgenin hangi mum çubuklarından oluştuğunu görmek neredeyse imkansızdır. Aksine, mum çubuğu grafiği bize net bir resim verir. Desenin içinde kırmızı olanlardan daha fazla yeşil mum çubuğu olduğunu görebiliriz. Modelin içinde bu kadar çok sayıda mum çubuğu bulunduğundan, daha fazla yukarı yönlü momentum için ek bir onay elde ederiz.
Bu dersin bir sonraki bölümünde, ana mum çubuğu türlerini inceleyeceğiz ve fiyat hakkında bize neler söyleyebileceklerini göreceğiz.
Mum çubuğu türleri
Yukarıda bahsedildiği gibi, mum çubuklarının şekilleri ve boyutları, fiyat hareketinin doğası hakkında çok şey söyleyebilir. İşlemciler ve yatırımcılar, benzersiz özelliklere sahip birkaç ana mum çubuğu türü tanımlar. Korkmayın, onları fark etmek gerçekten çok kolay!
Tıraşlı kafa ve tıraşlı dip
Eğer bir mum çubuğunun üst kuyruğu yoksa, işlemciler buna "traşlı kafa" mum çubuğu derler. Piyasadaki düşüş dinamiklerini gösterme eğilimindedir.
Aksine, alt gölgesi olmayan bir mum çubuğu "traşlı dip" olarak bilinir. Bu tür bir mum çubuğu, alıcıların baskı yaptığını gösterir.
Aşağıdaki resimde bu formasyonların örneklerini görebilirsiniz.
Dönen doruk
Bir mum çubuğu küçük bir gerçek gövdeye ve uzun üst ve alt gölgelere sahip olduğunda, buna "dönen doruk" denir. Dönen doruklar, piyasanın kararsızlığının işaretleridir: hem boğalar hem de ayılar aktiftir, ancak ikisi de piyasayı ele geçirememiştir.
Uzun bir yükselmeden veya uzun bir boğa mum çubuğundan sonra, bir dönen doruk, alıcılar arasındaki zayıflığı ve bir trendde olası bir değişikliği veya kesintiyi gösterir.
Uzun bir düşüşün veya uzun bir düşüş mum çubuğunun ardından, bir dönen doruk, satıcılar arasındaki zayıflığı ve bir trendde olası bir değişikliği veya kesintiyi gösterir.
IBM’nin H4 çizelgesinde, birkaç dönen doruk, piyasanın yönündeki değişikliği gösterir.
Marubozu
Şimdi bir mum çubuğunun çok kalın bir gövdeye sahip olduğunu ve üst veya alt gölgesi olmadığını hayal edin. Bu mum çubuğu çok Japonca bir isme sahiptir – Marubozu.
Boğa Marubozu, açılış fiyatı minimum fiyata ve kapanış fiyatı maksimuma eşit olduğunda oluşur. Alıcıların tüm dönem boyunca fiyat hareketini kontrol ettiğini gösterir.
Ayı Marubozu, açılış fiyatı maksimum fiyata eşit olduğunda ve kapanış minimum fiyata eşit olduğunda oluşur. Fiyat hareketinin satıcılar tarafından kontrol edildiğini gösterir.
WPP hissesinin M30 grafiğinde, iki Marubozu mum çubuğu yükseliş trendinin gücünü gösterdi.
Kısa fitilli mum çubuğu
En yaygın mum çubuğu türlerinden biri, kısa gölgeli bir mum çubuğudur. Kısa gölgeli mum çubukları, alım satım işlemlerinin çoğunun açılış ve kapanış fiyatlarının yakınında gerçekleştiğini gösterir.
Aşağıdaki EUR/USD günlük grafiğinde, kısa gölgeli mum çubukları yükseliş trendi oluşturdu.
Üst gölgesi uzun olan mum çubuğu
Uzun bir üst gölge ve kısa alt gölgeye sahip mum çubukları, seans boyunca alıcıların hakim olduğunu, ancak dönem sonunda satıcıların fiyatları en yüksek seviyelerinden aşağı çekmeyi başardığını gösteriyor. Böyle bir mum çubuğunu genellikle fiyat düşüşü izler.
Alt gölgesi uzun olan mum çubuğu
Tam tersine, uzun bir alt gölgeye sahip bir mum çubuğu, satıcıların seans boyunca hakim olduğunu, ancak fiyatın daha yüksek kapatmayı başardığını gösteriyor. Fiyat genellikle böyle mum çubuklarından sonra yükselir.
Aşağıdaki EUR/USD günlük grafiğinde, uzun alt ve üst gölgeli mum çubuklarını görebiliriz.
Doji
Çok küçük gerçek gövdeli (açılış ve kapanış fiyatları neredeyse eşit olan) bir mum çubuğuna “doji” denir. Eğer bu mum çubuğu oluşursa, piyasaya ne boğalar ne de ayılar hakim olur. Piyasa belirsiz demektir. Doji mum çubuğu zor bir mum çubuğudur. Tek başına bize pek bir şey anlatmaz. Ancak, piyasada belirli koşulların yerine getirilmesi durumunda, geri dönüşün önemli bir göstergesi olabilir.
"Oh, bu harika! Söyleyin bana, lütfen, ne zaman tersine dönecek?"
Genel olarak, bir doji mum çubuğu, aşağıdaki koşullar karşılandığında bir ters mum çubuğu olur:
- Doji, uzun gövdeli bir dizi boğa mum çubuğundan sonra (yükseliş trendi sırasında) veya uzun gövdeli bir dizi ayı mum çubuğundan sonra (düşüş trendi sırasında) oluşur. Genellikle, trendin zayıflığına işaret eder.
- Doji'den sonraki mum çubukları geri dönüşü onaylar ("Ters mum çubuğu formasyonları" dersine bakın).
- Piyasa koşulları aşırı satın alınmış veya aşırı satılmıştır.
Örneğin, AUD/JPY’nin M30 grafiğinde bir doji mum çubuğu oluştu ve ayı eğilimini gösterdi.
Mum çubuklarına adanmış klasik literatürde dört tür doji bulabilirsiniz. Aşağıdaki resimde onlara bakalım.
Uzun bacak doji, neredeyse eşit uzunlukta olan ve piyasadaki büyük miktarda kararsızlığı yansıtan uzun üst ve alt gölgelere sahiptir.
Yusufçuk doji, esas olarak düşüş trendlerinin sonunda meydana gelen önemli bir boğa dönüş formasyonudur.
Mezar taşı dojisi, çoğunlukla yükseliş trendlerinin tepesinde meydana gelen önemli bir ayı trendi formasyonudur.
Dört fiyat dojisi çok nadirdir ve işlemciler tarafından piyasa yönüne ilişkin tam ve toplam belirsizliği temsil eder.
Japon mum çubuklarına adanan ilk Batılı çalışmada, Steve Nison Kuzey doji ve Güney doji’yi tanımlar. İlki düşüş trendi sırasındaki dojiyi, ikincisi ise yükseliş trendi sırasındaki dojiyi tanımlar.
Doji mum çubukları, mum çubuğu desenlerinin bir parçasıyla daha da alakalı olabilir. Japon işlemciler, daha fazla piyasa hareketini tahmin etmelerine yardımcı olan birçok farklı türde mum çubuğu formasyonu tanımlamıştır.
Artık piyasada oluşan ana mum çubuğu türlerini biliyorsunuz. Bilginizi gözden geçirelim.
Ders özeti
- Mum çubukları, mum çubuğu grafiğinin unsurlarıdır. Bir mum çubuğu, üst ve alt gölgelerden ve gerçek bir gövdeden oluşur.
- Mum çubukları, bir trendin mevcut gücünü tahmin etmeye yardımcı olur, destek veya direnç görevi görebilir ve potansiyel bir piyasa yönü değişikliğinin sinyallerini verebilir.
- Çeşitli mum çubuğu türleri vardır: traşlı başlı ve traşlı dipli, dönen doruk, düşük ve kısa gölgeli mum çubukları, Marubozu ve doji.
- Doji mum çubukları piyasada bir kararsızlığa işaret eder. Genellikle, bir trendin olası bir değişimini işaret eden mum çubuğu formasyonlarına dahil edilirler.
Geliyor
Bir sonraki derste, en ünlü mum çubuğu formasyonlarına ayrıntılı olarak bakacağız. İlgileniyor musunuz? Öğrenmeye devam edin!